بخش عمده فعالیت تحلیل گران مالی، پیش‌بینی عملکرد شرکت از طریق سود، جریان وجوه نقد و قیمت سهام است(رامناس و همکارانش[۸۵]، ۲۰۰۸). مطالعات پیشین نشان داده است که اطلاعات حسابداری یک منبع مهم اطلاعاتی جهت تصمیم گیری تحلیل گران مالی است(چانگ و همکارانش[۸۶]، (۲۰۰۰)؛ هوپ[۸۷]، (۲۰۰۳)). اطلاعات مالی افشا شده باید مربوط و به موقع باشد و این درصورتی است که بر نتیجه فرایند تصمیم گیری مؤثر واقع شود(ریاحی بلکاونی[۸۸]، ۲۰۰۴).
درچارچوب نظری حسابداری مالی که تأمین کننده هدف های گزارشگری مالی است، توجه خاصی به جریان های نقدی و امکان پیش‌بینی آن مبذول شده است(شیخ و همکارانش، ۱۳۹۱). پیش‌بینی جریان وجوه نقد، پایه و اساس مدل های ارزش گذاری است(بارث و همکارانش[۸۹]، ۲۰۰۱). تحلیل گران مالی و سرمایه گذاران اغلب به عنوان بخشی از تصمیم گیری های اقتصادی از اطلاعات حسابداری در جهت برآورد توانایی شرکت در ایجاد جریان وجه نقد آتی استفاده می‌کنند. این اطلاعات می‌تواند بر مبنای حسابداری تعهدی و یا نقدی فراهم شود. از این رو، مدل های پیش‌بینی جریان وجوه نقد، مبتنی بر اقلام تعهدی و نقدی خواهد بود.
حسابداری تعهدی، روش حسابداری پذیرفته شده برای تهیه صورت های مالی است که از طرف IASB[90](سال۲۰۰۱، بند۲۲) توصیه شده است و از اقلام آن می توان جهت پیش‌بینی جریان وجوه نقد استفاده نمود. در این روش، درآمد و مخارج، مستقل از زمان دریافت یا پرداخت وجه نقد در همان دوره ای که رخ می‌دهند، شناسایی و گزارش می‌شوند(بازلی و همکارانش[۹۱]، (۲۰۰۴)؛ دفوندو هانگ، (۲۰۰۳)؛ جونز، (۲۰۰۳)؛ کوان و همکارانش، (۲۰۰۵)).
بر اساس این مبنا، معاملات اقتصادی در دوره ای گزارش می‌شوند که صرف نظر از دریافت ها یا پرداخت ها تحقق یافته اند، دلایل اصلی برای توسعه سیستم حسابداری تعهدی، کاهش مشکلات موجود در زمان بندی و تطبیق در جریان وجوه ئقد به منظور ارزیابی عملکرد شرکت می‌باشد(دچو[۹۲]، ۱۹۹۴). هیئت استانداردهای حسابداری مالی(FASB,1978[93]) بر این نکته تأکید دارد که به هنگام گزارش عملکرد مالی شرکت، اطلاعات گزارش شده بر اساس حسابداری تعهدی در خصوص توانایی شرکت در ایجاد جریان وجه نقد مستمر، نسبت به اطلاعات محدود به دریافت ها و پرداخت های نقدی اولویت دارد. صورت های مالی بر اساس روش تعهدی نه تنها اطلاعات مربوط به دریافت ها و پرداخت های نقدی معاملات گذشته را فراهم می آورد، بلکه دریافت ها و پرداخت های ناشی از منافع و تعهدات آتی را نیز گزارش می‌کند که در اتخاذ تصمیمات اقتصادی مفید هستند(الیوت و الیوت[۹۴]، (۲۰۰۷)؛IASB، (۲۰۰۱)).
اطلاعات حسابداری تعهدی، ترکیبی از جریان وجه نقد عملیاتی و اقلام تعهدی است و نسبت به جریان وجه نقد ذهنی تر می‌باشد. مؤلفه های اقلام تعهدی غالباً به تخمین ها و صلاحدید مدیریت مربوط می شود(دچو و همکارانش[۹۵]، ۲۰۰۸) و شامل فرضیات متعدد و پیچیده در رابطه با رویدادهای آینده است. منتقدین حسابداری تعهدی این گونه استدلال می‌کنند که کاربران بی تجربه اغلب برای فهم جامع از اطلاعات موجود در گزارشات مبتنی بر مبنای تعهدی با مشکلاتی روبرو هستند(اتوکورالا و رید[۹۶]، ۲۰۰۳). در حالی که، اطلاعات نقدی ماهیتاً عینی و ساده تر هستند. زیرا، صرفاً دریافت ها و پرداخت های نقدی را ثبت می‌کنند.
حسابداری جریان وجه نقد به وسیله لی[۹۷] در سال ۱۹۸۱ به قرار زیر تعریف شده است:
حسابداری نقدی یک سیستم گزارشگری مالی است که عملکرد یک واحد تجاری را به صورت نقد شرح می‌دهد. حسابداری نقدی مبنایی برای تطبیق دوره ای ورود و خروج وجه نقد است و آزاد از معاملات نسیه و تخصیص اختیاری حسابداری است. ورودی ها شامل دریافت نقد ناشی از عملیات تجاری و فعالیت های مالی بلندمدت و خروجی ها شامل پرداخت مرتبط با جایگزینی، افزایش سرمایه و مالیات و بهره و توزیع سود سهام و… می‌باشد.
لی(۱۹۸۵) و لاوسون(۱۹۹۲) پیشنهاد دادند که حسابداری نقدی برای تصمیمات سرمایه گذاران مفید است. مفهوم حسابداری نقدی به وسیله انجمن ها و محققین در امریکا و انگلیس از سال ۱۹۸۰ با ظهور گزارشات مالی تورمی حمایت شد. حسابداری نقدی از تخصیص نامطمئن حسابداری دوری کرده و اطلاعات هدفمند را که تأمین کننده نیاز استفاده کنندگان می‌باشد با داده های مالی انتقادی و بنیادی فراهم می‌کند(لی، ۱۹۹۳). این سیستم از حسابداری، فارغ از تخصیص و تطابق است. در نتیجه انتظار می رود که کم تر در معرض دستکاری قرار گیرد و برای اهداف پیش‌بینی به ویژه پیش‌بینی جریان وجه نقد آتی از درجه اعتبار بیشتری برخوردار است(لی، (۱۹۹۳)؛ چاریتو و کتس[۹۸]، (۱۹۹۰)).
با توجه به تفاوت اطلاعات گزارش شده در هر یک از دو روش که بر ورود و خروج وجه نقد اثر خواهد داشت، مدل های متعددی برای پیش‌بینی جریان وجوه نقد شکل می‌گیرد. برخی از مدل ها بر پایه اطلاعات حسابداری نقدی(مدل های نقدی) و تعدادی بر اساس اطلاعات حسابداری تعهدی(مدل های تعهدی) طراحی شده اند.
۲-۱۲٫ تأثیر اندازه و نسبت ارزش دفتری به بازار و نسبت سود به قیمت بر بازده سهام
برای تفسیر وضعیت اقتصادی، از اطلاعات مختلفی استفاده می شود. از عمده ترین این اطلاعات وضعیت صنعت، ترکیب سهام‌داران، مدیریت، اطلاعات داخلی، ترکیب تولید، بازار محصول و اطلاعات حسابداری هستند. از سوی دیگر، سرمایه گذاری مولد و کارا یکی از عناصر مهم و اساسی حرکت اقتصاد یک کشور به سمت رشد و توسعه پایدار است. یکی از مهم ترین و اساسی ترین محمل سرمایه گذاری که اهمیت و درصد بالایی را به خود اختصاص داده است سرمایه گذاری در شرکت سهامی عام و عمدتاًً پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار است که به نوعی سعی در قانونمند کردن این شرکت ها افشا بیشتر اطلاعات در آن ها شده است؛ این است که کشورهای جهان سوم نیز با الگوبرداری از این موضوع سعی در قوی تر کردن این بازوی اقتصادی دارند.
بنابرین سرمایه گذاران با این سوال مواجهند که به کارگیری کدام یک از اطلاعات فوق می‌تواند آن ها را به اتخاذ تصمیم بهینه رهنمون کند. تصمیمی که به حداکثر شدن ثروت سرمایه گذاران منجر شود. فرایند حسابداری، مجموعه اطلاعات مربوط به فعالیت، نتایج عملیات و همچنین منبع و مصرف وجوه نقد شرکت را برای دوره مالی یکساله فراهم می‌کند. سرمایه گذاران و تحلیل گران با بهره گرفتن از این اطلاعات می‌توانند به وضعیت واحد اقتصادی پی ببرند.
پژوهشگران به دنبال این مسئله اند که علاوه بر سود، متغیرهای دیگر حسابداری، تا چه حد می‌توانند وضعیت آتی را پیش‌بینی کنند. بدین مفهوم سال های اخیر، نحوه گزارشگری و افشای اطلاعات حسابداری مؤثر بر تصمیمات استفاده کنندگان درون سازمانی و برون سازمانی مورد توجه محققین قرار گرفته است.
