۴- توافق پذیری

یک فرد موافق اساساً نوع دوست است، او نسبت به دیگران همدردی کرده و باور دارد که دیگران نیز متقابلاً کمک کننده هستند. در مقابل فرد غیر موافق ستیزه جو، خود مدار و شکاک نسبت به دیگران بوده و رقابت جو است تا همکاری کننده.

افراد، بسیار مایلند که موافق بودن را هم به عنوان صفتی که از لحاظ اجتماعی مطلوب است و هم از لحاظ روانی سالم­تری است، ببینند. این امر نیز حقیقت دارد که افراد موافق مقبول­تر و محبوب­تر از افراد ستیزه جو هستند، ولی باید توجه داشت که آمادگی برای جنگیدن در برابر منافع خود هم یک امتیاز است و لذا دلپذیر بودن در میدان جنگ یا در صحن دادگاه فضیلتی محسوب نمی­ شود، همچنین تفکر انتقادی و بدبین بودن در علم نیز به تحلیل­های صحیح علمی کمک می­ کند. هیچ یک از دو قطب انتهایی این عامل از نقطه نظر جامعه مطلوب نیست و نیز هیچ یک لزوماًً ‌در مورد سلامت روانی فرد نیز مفید نمی ­باشد. نمره پایین در A با حالات خودشیفتگی، ضد اجتماعی و اختلال شخصیتی پارانویید همراه بوده در حالی که نمره بالا در A با اختلال شخصیتی وابسته همراه است.

۵- با وجدان بودن

تعدادی از تئوری­های شخصیت بخصوص نظریه روان­پویایی به کنترل تکانه­ها توجه دارند. در طول دوره رشد اغلب افراد یاد می­ گیرند که چگونه با آرزوهای­شان کنار بیایند. با وجدان بودن توصیف­کننده قدرت کنترل تکانه­ ها، به نحوی که جامعه مطلوب می­داند و تسهیل کننده رفتار تکلیف محور و هدف محور است. وظیفه شناسی ویژگی­هایی چون تفکر قبل از عمل، به تأخیر اندازی ارضا خواسته ­ها، رعایت قوانین و هنجارها و سازماندهی و اولویت­ بندی تکالیف را در بر ‌می‌گیرد. کنترل خود، همچنین می ­تواند به مفهوم قدرت طرح ریزی خیلی فعال، سازماندهی و انجام وظایف محوله به نحو مطلوب نیز باشد. تفاوت­های فردی در این موارد اساس با وجدان بودن است­. فرد با وجدان هدفمند، با اراده و مصمم است­. افراد موفق­، موسیقیدانان بزرگ و ورزشکاران به نام این صفات را در حد بالا دارند.

نمره بالا در C با موفقیت شغلی و تحصیلی همراه است. نمره پایین در C ممکن است موجب شود که فرد از باریک بینی لازم، دقت و پاکیزگی زیاد اجتناب کند. با وجدان بودن یک جنبه از آن چیزی است که «منش» نامیده می­ شود. افراد با نمره بالا در C زیاد دقیق، خوش خلق، و مطمئن هستند. اما افراد با نمرات پایین در C لزوماًً فاقد اصول اخلاقی نیستند. اما در به کارگیری اصول اخلاقی زیاد دقیق نیستند. همچنین آنان در تلاش­شان برای رسیدن به هدف ‌بی‌حال هستند. مدارکی وجود دارد که این افراد خیلی لذت گرا بوده و علاقه زیادی به امور جنسی دارند (مک کری و کوستا ،۱۹۸۹؛ نقل از فتحی آشتیانی،۱۳۹۱)

به منظور توصیف عوامل فوق تعدادی از ویژگی­های این صفات (که نمره­ی بالا یا پایین افراد را در هر عامل شرح می­دهد) در جدول زیر درج شده است: جدول(۲- ): توصیف ابعاد پنج گانه شخصیت

الگوی پنج عاملی شخصیت در مخالفت با سیستم­های ساختاری شخصیت تهیه شده و نشان می­دهد که بسیاری از صفات را ‌می‌توان بر حسب ابعاد اساسی روان رنجورخویی، برون ­رایی، انعطاف­پذیری، توافق پذیری و باوجدان بودن نشان داد. اما می­دانیم که این صفات را ‌می‌توان با گزارش شخصی یا درجه­بندی­های منابع دیگر با درجه صحت قابل قبولی مورد اندازه ­گیری قرار داد.

با وجودی که اغلب روان­شناسان قبول دارند که ‌می‌توان مردم را بر حسب ویژگی­های شخصیتی­شان توصیف کرد، اما نظریه­پردازان همچنان به بحث ‌در مورد تعداد ویژگی­های اصلی سازنده شخصیت انسان ادامه می­ دهند (هیلگارد،۲۰۰۰؛ براهنی و دیگران،۱۳۸۵).

تعاریف و مفاهیم کارکرد خانواده

نمای تاریخی لغت خانواده بسیار قدیمی است. خانواده از لغت فامیلیا^[۸۲] مشتق شده است) ۱۰۰تا ۳۰۰ بعد از میلاد)که به همه افراد یک خانواده اعم از خویشاوندان، غیرخویشاوندان، مستخدمان، برده­ها و کارگران نسبت داده می­ شود. سپس در نتیجه رشد طبقه متوسط یا سرمایه­داری خانواده محدودتر به وجود آمد (۱۲۱۵ تا۱۶۰۰بعد از میلاد (اعضای خانواده ملزم می­شدند که در منافع اقتصادی، اجتماعی و عاطفی خانواده سهیم باشند. در اوایل قرن بیستم، خانواده به عنوان یک واحد اقتصادی وابسته به یکدیگر که همه افراد در آن شرکت داشتند، تعریف شد (جبک^[۸۳] ۱۹۹۷؛ شیبانی، ۱۳۸۳).

کارکردخانواده از نظر رویکرد ساختاری، نظریه­ای کاربردی است بنیان‌گذار اصلی این نهضت سالوادورمینوچین است. یکی از فرضیه ­های مهم آن این است که هر خانواده یک ساختار دارد این ساختار زمانی که خانواده در شرایط واقعی قرار داشته باشد شناخته می­ شود. ساختار عبارت است: از مجموعه­ رفتار و نقش­هایی که اعضای خانواده از طریق آن به هم مرتبط­اند. در رویکرد ساختاری، خانواده به عنوان یک کل مطرح می­ شود و تعاملات بین زیر مجموعه­ها مورد توجه قرار ‌می‌گیرد (مینوچین،۱۳۸۱).

نوابی­نژاد خانواده را گروهی کوچک از افراد می­داند که از طریق پیوند زناشویی یا خونی با یکدیگر در ارتباط متقابل هستند و در کنار یکدیگر در واحد خاص زندگی ‌می‌کنند و دارای تجارب و فرهنگ مشترکی هستند. همچنین خانواده دارای امیال و اهداف مشابه بودند و مهر و علاقه آنان را به یکدیگر پیوند داده است. آکرمن^[۸۴] خانواده را کانون کمک تسکین و شفابخشی می­داند. خانواده کانونی است که باید فشارهای روانی وارد شده بر اعضای خود را تخفیف دهد و راه رشد و شکوفایی آن ها را هموار سازد ( نقل از ثنایی، ۱۳۸۷).

جوامع انسانی، خانواده به گروهی از افراد گفته می‌شود که با یکدیگر از طریق هم‌خونی، تمایل سببی، و یا مکان زندگی مشترک وابستگی دارند. خانواده در بیشتر جوامع، نهاد اصلی جامعه‌پذیری کودکان است. انسان­شناسان به طور کلی نهاد خانواده را این طور طبقه ­بندی می‌کنند: مادرتباری (مادر و فرزندان او)، زناشویی (زن و شوهر)، و فرزندان. که خانواده هسته‌ای نیز خوانده می‌شود، و خانواده گسترده هم‌خونی که در آن پدر و مادر و فرزندان با دیگران مثلاً خویشاوندان در مکان مشترکی زندگی می‌کنند. همچنین در برخی جوامع مفاهیم دیگری از خانواده وجود دارد که روابط سنتی خانواده را کنار گذاشته‌اند. خانواده به عنوان یک واحد اجتماعیِ جامعه پذیری، در جامعه‌شناسی خانواده مورد بررسی قرار می‌گیرد ( اعزازی، ۱۳۸۵). کارکرد خانواده معمولاً در خانواده­هایی که شیوه فرزند پروری اقتدار منطقی را در پرورش فرزندان به کار می­ گیرند نیرومند­تر است. خانواده­هایی که در شیوه فرزند­پروری خود از اصل همکاری و دموکراسی در روابط پیروی ‌می‌کنند، توانایی بیشتر برای انطباق با تغییرات دارند و شرایط مناسبی برای رشد کودکان فراهم ‌می‌کنند. در خانواده با الگوی سالم، اعضای خانواده مورد حمایت همدیگر هستند. انتظارات مربوط به نقش­های افراد روشن و دارای انعطاف است. مقررات خانواده واضح و انعطاف پذیر و نه بی مرز است (برک،۱۳۹۳).

راهبردهای خانواده