۳- پرورش نیرویانسانیمتخصص و مورد نیازتوسعه کشور و کمک به حل مسائل جامعه
۴- پیشبرد مرزهای دانش و تولید دانشنو(بازرگان،۱۳۷۴).
۲-۹- اهداف آموزشعالی در ایران
آموزشعالی در هر کشوری دارای اهداف خاصی است و مانند دیگر سطوح آموزشی، اهداف آموزش عالی نیز در ارتباط و هماهنگ با فرهنگ و ایدئولوژی جامعه تعیین میگردد. و در واقع خواسته های ملی، عقیدتی و سیاسی یک کشور در هدفهای آموزش عالی همان سرزمین متبلور میگردد. اهداف آموزشعالی متعددند و تعیین صریح و روشن و تعریف آن ها دشوار می‌باشد، حصول توافق در مورد آن ها به سادگی امکان پذیر نیست و بالاخره نکته دیگر آنکه تحقق اهداف در تعلیم و تربیت به طول میانجامد و نتیجتا تعیین شاخص و ارزشیابی میزان چگونگی تحقق اهداف در تعلیم و تربیت امری بس دشوار است(میر فخر الدینی ،۱۳۸۸).
سیاست های مطرحشده در برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامیایران، بیانگر اهداف و مأموریت‌های کلی آموزشعالی ایران و وظایف و تشکیلات متولی اصلی آن یعنی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری میباشند، که بر اساس آخرین سند یعنی لایحه تصویب شده اهداف، وظایف، و تشکیلات جدید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در مجلس(ارسالی به شورای نگهبان) مورخ ۲۲/۸/۱۳۸۱، اهداف و مأموریت‌های کلی آن به شرح زیر مشخص شده اند(عارفی،۱۳۸۴ : ۲۵، نقل از خراسانی، ۱۳۸۸).
– توسعه علوم، تحقیقات وفناوری، تقویت روحیه تحقیق و تتبع و ترویج تفکر خلاق و ارتقاء فرهنگ علمدوستی، اعتلای موقعیت آموزشی، علمی و فنی کشور
– تعمق و گسترش علوم، معارف و ارزشهای اسلامی و انسانی و اعتلای جلوههای هنر و زیبایی شناسی و میراث علمی تمدن ایرانی و اسلامی و به عبارتی، همکاری در اعتلای فرهنگ و اخلاق و معنویتاسلامی در مجامع علمی دانشگاه در جامعه
– تامین نیرویانسانی متخصص و توسعه منابع انسانی کشور
– حفظ و تحکیم آزادی علمی و استقلال دانشگاهها و مراکز علمی و تحقیقاتی
۲-۱۰- مفهوم کیفیت
واژه کیفیت از نظر ریشه لغوی به عنوان«چه نوع خصوصیاتی» به کار رفته است. در فرهنگ لغات و منبع تخصصی علوم تربیتی از کیفیت تعاریف متفاوتی به عمل آمده است. در لغت نامه دهخدا، کیفیت«صفت و چگونگی و چونی و حالت و وصفی که در چیزی حاصل باشد» معنی شده است. فرهنگ معین، کیفیت را مترادف با«چگونگی و چونی» آورده و در فرهنگ عمید کیفیت به عنوان«صفت و حالت و چگونگی چیزی» آمده است.
از نظر تاریخی مفهوم کیفیت از بخش صنایع دستی شروع شده که در آن کیفیت برای کاهش تضاد و اطمینان از مطابقت محصولات تولید شده به منظور روشن شدن مشخصات کالا است. اساس این موضوع این است که مشتریان بتوانند از محصول انتظار داشته باشند که به طور مطمئن کار کند و بنابرین، کیفیت یعنی نقص«صفر».
در حالی که کارخانه های صنعتی بر کنترل تغییرپذیر محصول تمرکز دارند، مشاغل خدماتی دیدگاه جامعتری از کیفیت دارند. آن ها فقط به کم کردن نقصها قانع نیستند، بلکه مدیریت انگیزه ها، انتظارات و تجربیات بخشی از کار آن ها است. مشاغل خدماتی به دنبال تغییر تمرکز از«بی عیبی» در محصولات به«روی گردانی صفر» مشتریان هستند. در این دیدگاه از کیفیت، تاجران مجبورند مشخصاتی که مصرف کنندگان نیاز دارند را شناسایی کرده و آن ها را در تنظیم ویژگیها مشارکت دهند. در اینجا کیفیت به معنای«رضایت مصرف کننده» است(پازارگادی،۱۳۸۸ : ۴۴).
فیلیپگو[۲۳] در فرهنگ بین‌المللی جدید وبستر در پژوهشی که در خصوص ابعاد مختلف واژه کیفیت انجام داده است، مفاهیم و معانی زیرا به نقل از پژوهشگران علوم و علوم تربیتی آورده است، کیفیت به معنای«درجه تعالی، درجه انطباق با استانداردها، نوع ویژگیهای تعالی درونی و ذاتی، برتری در نوع، پالایش و تعالی در ارتباط با استاندارد، خصوصیات صفات ویژه، صفات مطلوب، روش عمل و…است».
همان طور که ملاحظه می شود اکثر تعاریف و مفاهیمی که از کیفیت ارائه میشوند خصوصیات ویژه ای رامطرح مینمایند. البته بر اساس عقیده رابرت برنبام، مفهوم کیفیت دارای ماهیت چند بعدی است و از آن برداشتهای متفاوتی می شود زیرا مفهوم کیفیت ترجیحا یک موضوع ارزشی است تا حقایقی، و اینکه مفهوم کیفیت بر اساس دیدگاه های شخصی افراد متفاوت است. همین امر باعث گردیده که تعریف معینی که مورد قبول همگان باشد و ضع نگردد. برن بام عقیده دارد که اندیشه و مفهوم کیفیت مبتنی بر قضاوتهاست که در مورد ارزشمندی و تناسب ویژگیها و صفات نهادی خاص صورت میپذیرد(قورچیان، ۱۳۷۳ :۱۴).
هوی [۲۴] و همکاران(۲۰۰۰)، تعاریف کیفیت را به سه دسته تقسیم می‌کنند: ۱- تضمین کیفیت: به تعیین استانداردها به وسیله یک مجموعه متخصص برای یک فرایند یا محصول اشاره دارد.۲- همنوایی با قرارداد: به موقعیتی اشاره دارد که در آن استانداردهای کیفی فرایند یا محصول باید در مدت قراردادی که بر سر آن مذاکراتی صورت گرفته رعایت نمود.۳- نظر مشتری: به نیازها و انتظارات مشتری مربوط می شود. آن ها اشاره می‌کنند که حرکتی به نفع رویکرد سوم بویژه در سازمان های آموزشی مشاهده می شود و می‌گویند که کیفیت در نظام آموزشی عبارت از ارزشیابی فرایند آموزشی است که ضرورت پیشرفت استعدادهای مشتریان آموزش را تقویت می کند و همزمان قابلیت پاسخ‌گویی به استانداردهایی را که ارباب رجوع برای آن پول پرداخت کرده‌است دارا است(خراسانی،۱۳۸۷).
چنانچه عناصر نظام آموزشی(درونداد، فرایند، محصول، برونداد و پیامد) را در نظر بگیریم، بر اساس هر یک از آن ها می‌توان کیفیت را تعریف کرد. بر این اساس، کیفیت دروندادهای نظام می تواند نمایانگر کیفیت نظام باشد، یا اینکه کیفیت فرایند نظام، گویای کیفیت آن نظام باشد. در اینجا کیفیت را بر حسب هر یک از این عوامل مورد نظر قرار میدهیم. کیفیت دروندادها، عبارت است از میزان تطابق دروندادهای نظام(ویژگی های رفتاری ورودی یادگیرندگان، قابلیت های مدرسان، برنامه درسی و…) با استانداردهای از قبل تعیینشده یا اهداف/انتظارات. کیفیت فرایند، عبارت است از میزان رضایت بخشی فرایندهای یاددهی-یادگیری و سایر فرایندها(ساختی-سازمانی و فرایند پشتیبانی). کیفیت محصول، عبارت است از اینکه تا چه اندازه بروندادهای واسطهای نظام(نتایج امتحانات نیمسال تحصیلی، ارتقاء از یک پایه تحصیلی به پایه تحصیلی بالاتر و…) رضایت بخش هستند. به عبارت دیگر، میزان رضایت بخشی هریک از بروندادهای واسطهای می تواند نمایانگر کیفیت نظامآموزشی باشد. کیفیت بروندادها، عبارت است از اینکه تا چه اندازه نتایج نظام آموزشی(دانش آموختگان، نتایج پژوهش ها و آثار علمی دیگر، خدمات تخصصی عرضه شده) در مقایسه با استانداردهای از قبل تعیینشده یا اهداف رضایت بخش هستند. کیفیت پیامدها، عبارت است از اینکه وضعیت اشتغال به کار دانش آموختگان(از دیدگاه خودشان، والدین، استخدام کنندگان و به طور کلی جامعه استفاده کننده از خدمات آنان) رضایتبخش است. این چنین تعریف از کیفیت، مرتبط بودن قابلیت های دانشآموختگان و استفاده از آن ها را مورد نظر قرار داده و بر تاثیرگذاری آنان بر فعالیتهای اقتصادی، اجتماعی و زمینه های فرهنگی تأکید دارد(بازرگان، ۱۳۸۶).
