نتیجه
استقلال قضات از ابزار اصلی در راه رسیدن به یک دادرسی عادلانه است، قضات در صدر اسلام تاکنون از اختیارات ویژهای که همان استقلال میباشد برخوردار بودند و هیچ مقامی حتّی خلفا حق قضاوت را در امر قضاوت نداشتند و در عوض قضات در مقابل خداوند و کتاب او (قرآن کریم) و سنّت رسولش مسئول بودند و هستند؛ و در ذهن خود بی طرفی و استقلال را اساس کار قضایی تلقی نماید و آزادانه عمل نماید و به هیچ احدی در هر پست و مقامی که هست را حق دخالت ندهد تا به وی امر و نهی نماید چراکه قضات مستقل اند و قاضی مطابق قانون و مقررات قضایی و وجدان آگاه خود و بدون تاثیر و نفوذ مقامی مبادرت به صدور رأی نماید. آنچه مهم است استقلال و اختیارات قاضی در دوران مسئولیت پذیری وی به عنوان قاضی شرع بوده که سبب می شود کارنامه درخشانی را در عرصه قضایی در ذهن مردم باقی بگذارند. که مبانی این است عبارتند از: تأمین عدالت، اصلاح جامعه و تامین نظم عمومی عوامل تأمین کننده استقلال قضایی عبارتند از:
عدم عزل قضات، منع تغییر و انتقال قضات، عدم دخالت در سیاست، مصونیت قاضی و عدم نقص رأی قاضی.
عوامل تهدیدکننده استقلال:
دخالت مسئولان در امر قضاوت، تامین نبودن قاضی، دخالت افکار عمومی در امر قضاوت، نداشتن استقلال روحی و روانی
راه حل هایی از دیدگاه فقهی و حقوقی برای استقلال پیشنهاد میگردد:
حضور علما و دانشمندان در مجلس قضا کمک به قاضی در تشخیص موضوعها و مفاهیم کلی، تثبیت هیئت منصفه در قانون اساسی، پذیرش هیئت منصفه در دادگاه اسلامی هیچ گونه منافاتی با اصل استقلال قاضی نداشته و وجود آن در سیستم قضایی کشور در برخی موضوعات پیشنهاد میگردد و همچنین باید قوانین کشور استقلال قضایی را ارتقاء بخشند زیرا استقلال نقش مهمی در تحقق عدالت دارد.
منابع
-
- قرآن کریم
-
- نهج البلاغه
-
- آخوندی، محمود، استقلال قضایی در نظام حقوق ایران، مجله حقوق دادگستری، ش ۲۴، ۱۳۷۷٫
-
- السایی تاریخ فقه اسلامی چاپ دارالکتاب العلیه، بیروت ۱۴۰۱ قمری.
-
- بلاغی، صدرالدین، عدالت و قضاء در اسلام، چاپ سوم، انتشارات امیرکبیر، تهران ۱۳۵۸٫
-
- حرعامل-شیخ محمدبن، وسایل الشیعه، مکتب اسلامیه۱۴۰۱، هـ ق- ج۱۸٫
-
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر، ترمینولوژی حقوق، تهران، انتشارات گنج دانش، ۱۳۸۴٫
-
- جعفری، محمدنقی، حکمت اصول سیاسی اسلام، مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری، ۱۳۸۶٫
-
- خمینی، روح الله، تحریرالوسیله، جلد۲٫
-
- خمینی، روح الله، صحیفه نور، جلد ۱۸٫
-
- خمینی، روح الله، صحیفه نور، جلد۱۹٫
-
- خمینی، روح الله، صحیفه نور، جلد۱۰٫
-
- دهقان، رمضان، تاثیر انصاف در حقوق خصوصی، چاپ اول، انتشارات فکر سازان، ۱۳۹۲٫
-
- روزنامه رسمی کشور۱۳۳۱٫
-
- زهیلی، اصول فقه اسلامی، چاپ دارالفکر، جلد۱، ۱۴۱۵ه ق.
-
- سازمان چاپ انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تهران چاپ۵٫
-
- شیخ بهایی، جامع عباسی، باب قضاء، نقل از محمودآخوندی، آیین دادرسی کیفری جلد۱، ۱۳۶۷٫
-
- شیخ محمدحسین آل کاشف العضا، ۱۳۶۲٫
-
- شهید اول، محسن مکی عملی، الدروس الشرعیه فی فقه الامامیه، قم مؤسسه النشر اسلامی، ۱۴۱۷ ق.
-
- شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی، جلد۱۰، تهران، انتشارات دراک، ۱۳۸۴٫
-
- شیخ انصاری، المکاسب، افست خطی به خط طاهرخوشنویس، ۱۳۷۵ هـ ق.
-
- قربان نیا، ناصر، سخنرانی در تالار آمفی تئاتر دانشگاه مفید، مورخه ۱۸/۲/۱۳۹۱٫
-
- قاضی، ابوالفضل، بایسته های حقوق اساسی: چاپ هشتم، میزان، تهران، ۱۳۸۱٫
-
- قاضی، ابوالفضل، حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، چاپ هفتم، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۸۰٫
-
- قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مجموعه نظریات شورای نگهبان، از سال ۱۳۵۱-۱۳۶۳، اداره کل قوانین و مقررات کشور، تهران، ۱۳۶۹٫
-
- قانون آیین دادرسی مدنی مصوب ۱۳۸۱٫
-
- قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۶۸٫
-
- قانون و آئین نامه اجرایی نظارت بر رفتار قضات، مصوب ۱۷/۷/۱۳۹۰٫
-
- علامه حلی(حسن بن یوسف بن مطهر)، تحریرالکلام الشرعیه علی مذهب الامامیه، مؤسسه آل البیت(ع)، مشهد ۱۳۶۳٫
-
- عمید زنجانی، عباسعلی، فقه سیاسی، دروه سه جلسه ای، چاپ اول، امیر کبیر، تهران، ۱۳۷۹٫
-
- منتسکیو، شارال لویی، روح القوانین، ترجمه علی اکبر مهتدی، چاپ هفتم، تهران، امیرکبیر، ۱۳۶۲٫
-
- مجله، درس هایی از مکتب اسلام، فروردین ۱۳۷۱، شماره ۳۷۲٫
-
- مجمع تشخیص مصلحت نظام، حفظ و شان قضات، مصوبه ۲۷/۱۲/۱۳۸۴٫
-
- محمدی ری شهری، محمد، «میزان الحکمه»، جلد سوم، چاپ اول، انتشارات دارالحدیث، ۴۱۶ هـ ق.
-
- مهارت های ارتباطی رفتار قضایی، معاونت آموزشی قوه قضائیه جلد۱، انتشارات قم، نشرقضا، تابستان۱۳۸۷٫
-
- مهارت های ارتباطی رفتار قضایی، معاونت آموزشی قوه قضائیه جلد۳، انتشارات قم، نشرقضا، تابستان۱۳۸۷٫
-
- مهارت های ارتباطی رفتار قضایی، معاونت آموزش قوه قضاییه، جلد ۹، قم نشر قضا، ۱۳۸۷٫
-
- مهارت های ارتباطی رفتار قضایی، معاونت آموزش قوه قضاییه، کنترل و نظارت قضایی، جلد۱۰، قم نشر قضا، ۱۳۸۷٫
-
- میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی، مصوب ۱۶ دسامبر ۱۹۶۶ میلادی (مطابق با ۱۳۴۵ شمسی) مجمع عمومی سازمان ملل متحد.
-
- مطهری، مرتضی، آینده انقلاب اسلامی ایران،تهران، انتشارات صدرا، ۱۳۷۱٫
-
- مدنی، جلال الدین، حقوق اساسی در جمهوری اسلامی ایران، جلسه دوم، چاپ سوم، سروش، تهران، ۱۳۶۷٫
-
- مهتدی، علی اکبر، روح القوانین: چاپ هفتم، امیرکبیر، تهران، ۱۳۶۲٫
-
- مجله آنلاین حقوقی با کدمطلب ۱۰۸۹۷ نوشته شده در روز پنج شنبه ۲۷تیر ۱۳۹۲
-
- مهاجری، علی، خانلری مشیری، عبدالرضا، جرایم شغلی کارکنان دولت،تهران، انتشارات کیهان، ۱۳۸۸٫
-
- هاشمی، محمد، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران جلسه دوم، چاپ دوم، مجتمع آموزشی عالی قم، ۱۳۷۵٫