اما تاثیرگذاری موافقتنامه اقدامات بهداشتی و بهداشت گیاه به نحو دیگر است. بر اساس این موافقتنامه ،استانداردهایی در مورد مواد افزودنی، آلودگی ها، سموم، دامپزشکی و یا دیگر موجودات بیماری زا در غذاها یا آشامیدنی ها اعمال می شود که ممکن است موجب محدودیت تجارت شود.[۲۵۶] به نحوی که این استانداردها، به کشورها این امکان را میدهد تا در صورتی که کالایی فاقد این استانداردها باشند، اجازه واردات آن را به داخل کشور ندهند ،حال این استانداردها هرچه سختگیرانه تر باشد ، محدودیت تجاری نیز بیشتر می شود. به هر حال این محدودیت تجاری چه به صورت مستقیم و چه به صورت غیر مستقیم میتواند امنیت غذایی ملی و امنیت غذایی خانوار را مورد تهدید قرار دهد.
گفتار چهارم: دخانیات
با اینکه بیش از ۷۰،۰۰۰ مورد مطالعات علمی ثابت کردهاند از حدود سال ۱۹۵۰، استعمال دخانیات باعث بیماری، ناتوانی و مرگ می شود و مصرف آن یکی از عوامل اصلی برای تعدادی از بیماری های مزمن از جمله سرطان، بیماری های ریوی، بیماری های قلبی عروقی است با این وجود، استعمال آن در سراسر جهان فراگیر شده است.[۲۵۷] سازمان بهداشت جهانی تخمین می زند که محصولات توتون و تنباکو در حال حاضر ۴٫۲ میلیون نفر را در هر سال بکشد و در سال ۲۰۳۰ این تلفات سالانه نزدیک به ده میلیون مرگ و میر افزایش مییابد که حدود ۷۰ درصد از آن ها در کشورهای در حال توسعه رخ خواهد داد.[۲۵۸] در این راستا سازمان بهداشت جهانی کنوانسیون کنترل دخانیات را تنظیم کرد که اولین معاهده جهانی درباره بهداشت عمومی است و کشورهای عضو سازمان بهداشت جهانی ملزم به اجرای مفاد آن هستند. این کنوانسیون در سال ۲۰۰۳ در پنجاه و ششمین اجلاس مجمع جهانی بهداشت به اتفاق آرا مورد تأیید قرار گرفت و بر این اساس کشورهایی که این کنوانسیون را تصویب کردند موظف هستند ، ظرف ۳ سال روی بسته های سیگار هشدارهای جدی بهداشتی الصاق کنند وظرف ۵ سال، تبلیغات دخانیات را محدود کنند.[۲۵۹] بدیهی است این عدم تبلیغات به نوعی اثر منفی بر روی تجارت آزاد میگذارد.
سازمان بهداشت جهانی و طرفداران منع استفاده از دخانیات اعتقاد دارند افزایش تجارت توتون و دخانیات تبدیل به یک تهدید عمده برای بهداشت عمومی جهانی شده است[۲۶۰] و حتی شواهد تجربی تأیید میکند که آزادسازی تجاری در این زمینه منجر به افزایش مصرف تنباکو می شود که همین عامل لطمات جبران ناپذیری را بر روی بهداشت عمومی جهانی میگذارد.[۲۶۱] در همین راستا کنوانسیون تنباکو در تلاش است موانعی را برای تجارت آزاد اینگونه محصولات ایجاد کند.
اما سوال اساسی این است که با توجه به اصل آزادی تجاری حاکم بر سازمان تجارت جهانی،این سازمان از چه ابزارهایی میتواند استفاده کند که ضمن رعایت اصول خود، برای حفظ بهداشت عمومی،تجارت آزاد اینگونه محصولات را محدود کند؟
مطالعات راجع به سیاست های مختلف کنترل استعمال دخانیات نشان داده است که افزایش قیمت محصولات توتون و سیگار از طریق مالیات غیر مستقیم و یا تعرفه ها تا کنون، مهم ترین ابزار سیاست تجاری جهت کنترل مصرف دخانیات بوده اند. افزایش مالیات دخانیات که منجر به افزایش قیمت حداقل ۱۰ درصد سیگار می شود ، در کاهش استعمال سیگار ، به ویژه در کشورهای در حال توسعه بسیار مؤثر بوده است.[۲۶۲]لازم به ذکر است این مالیات های غیر مستقیم که غیر تبعیض آمیز هستند، تعارضی با اصول سازمان تجارت جهانی ندارد. اما اعمال ابزار تعرفه های گمرکی که کاهش آن ها یکی از اهداف اصلی سازمان تجارت جهانی است، با هدف حفظ بهداشت عمومی و کاهش مصرف دخانیات از طریق این تعرفه ها در تعارض قرار میگیرد. در این راستا به نظر میرسد برای مصون ماندن سلامت جامعه از تهدید، بالابردن تعرفه های گمرکی برای دخانیات مجاز باشد زیرا این امر موجب کاهش استعمال دخانیات خواهد شد و در نهایت سلامت انسانها که هدفی بنیادین است، حفظ خواهد شد. اما به نظر میرسد عملا این موضوع مورد اختلاف بین سازمان تجارت جهانی و سازمان بهداشت جهانی باشد و هنوز راهکاری برای حل قاطع این مسئله ارائه نشده است.
در انتها باید گفت یکسری از توافقنامه های سازمان تجارت جهانی و سیاست های مربوط به دخانیات ارتباط مستقیم وجود دارد این موافقتنامه ها عبارتند از:
۱-موافقتنامه موانع فنی بر سر راه تجارت[۲۶۳]:این موافقتنامه نحوه بسته بندی محصولات دخانیات را مشخص میکند.
۲-موافقتنامه کشاورزی[۲۶۴]: این موافقتنامه در رابطه با حمایت از محصولات داخلی است که سیاست گذاریهایش در مواردی با دخانیات در ارتباط است. به عنوان نمونه تعیین قیمت پایه تضمین شده بر روی محصولات کشاورزی تنباکو برای افزایش انگیزه کشاورزان
۳-موافقتنامه تجارت خدمات[۲۶۵]: این موافقتنامه در مورد محدودیت در زمینه ی تبلیغات دخانیات، با سیاستهای مربوطه در ارتباط است. زیرا عملا شرکتهای تبلیغاتی از ساختن ابزار تبلیغاتی در مورد این محصولات، منع میشوند.
۴-موافقتنامه جنبههای تجاری مرتبط با حقوق مالکیت فکری[۲۶۶]: این موافقتنامه، در رابطه با حفاظت از اسرار تجاری و افشای اطلاعات محصولاتی که توسط سازندگان محرمانه تلقی میشوند(به عنوان نمونه، نحوه قرار دادن فیلتر اضافه در سیگار برای کاهش مضرات آن) با سیاستهای مربوطه، ارتباط دارد.[۲۶۷]
گفتار پنجم: محیط زیست[۲۶۸]
برای درک بهتر این مسئله باید ابتدا با مفهوم محیط زیست و بهداشت محیطی آشنا شد و سپس به رابطه محیط زیست با بهداشت محیطی پرداخت از این رو ابتدا این مفاهیم را تبیین میکنیم:
تعاریف گوناگونی از محیط زیست ،در متون حقوق داخلی و اسناد بینالمللی ارائه شده است که از جمله مهمترین آن ها، متن حقوقی مصوب شورای جامعه اقتصادی اروپا در تاریخ ۲۷ ژوئن ۱۹۶۷ میباشد که در تعریف محیط زیست چنین میگوید “محیط زیست شامل : آب ، هوا ، خاک و عوامل درونی و بیرونی مربوط به حیات هر موجود زنده میگردد”.[۲۶۹] هر زمانی که از محیط زیست صحبت می شود منظور تاثیراتی است که بر پیرامون محیط انسان اتفاق می افتد، حال اگر این تغییرات در محیط زیست و آلودگی آن باعث آسیب به انسان شود، باید با بهره گرفتن از موانعی چه حقوقی و چه عملی از این این تغییرات و آلودگی ها پیش گیری کرد. در همین راستا ، در کنفرانس سازمان ملل متحد در ژوئن ۱۹۹۲ در ریودوژانیرو برزیل اعلامیه ای در این زمینه تنظیم شد و طبق اصل چهارم این اعلامیه ” به منظور دستیابی به توسعه ی مستمر ، حفاظت از محیط زیست باید جزء تفکیک ناپذیر توسعه تلقی شده و نباید آن را، امری مستقل از توسعه به حساب آورد.[۲۷۰]