آ‌میخته بازاریابی مجموعه ای از ابزار‌های بازاریابی است که شرکت با بهره گرفتن از آن ها سعی در تحقق اهداف خود در بازار هدف دارد. این واژه به ترکیب عناصر مفید در انجام ساز و کارهای بازار اشاره دارد و نه تنها قابلیت استفاده از میزان گسترده ای از عناصر را ارائه می‌دهد، بلکه نشان دهنده آن است که ادغام، نتایج متفاوتی را با مزایای فراوان به وجود می‌آورد (بیکر^[۳۶]،۲۰۰۰) .

۲-۱-۵-۱- آمیخته بازاریابی p4

آمیخته بازاریابی معرفی شده توسط نیل بوردن شامل : برنامه ریزی محصول، قیمت گذاری، مارک گذاری،کانال‌های توزیع، فروش شخصی، تبلیغ، ترفیعات، بسته بندی، نمایش، ارائه خدمات، حمل و نقل فیزیکی و یافته ها و تحلیل‌های واقعی بود (کنستان تیندس،۲۰۰۶) . پس از آن آلبرت فری عوامل آمیخته بازاریابی را به دو گروه، متغیر‌های ارائه (محصول، خدمات، بسته بندی، مارک و قیمت) و متغیر‌های فرایند (تبلیغات، ترفیع فروش، فروش شخصی، سیاست، کانال‌های توزیع، تحقیقات بازاریابی، تنظیم استراتژی و توسعه محصول جدید) تقسیم کرد.

در سال ۱۹۶۰ مک کارتی^[۳۷]، ۱۲ متغیر ارائه شده توسط نیل بوردن را به ۴ گروه با عنوان p4 طبقه بندی کرد که عبارتند از: محصول^[۳۸]، قیمت^[۳۹]، توزیع^[۴۰] و ترفیع^[۴۱].

این آمیخته به سرعت مورد پذیرش اندیشمندان قرار گرفت و به عنوان عنصر ضروری و مناسب در تئوری بازاریابی و مدیریت بازاریابی شناخته شد . اکثریت بازاریابان این آمیخته را به عنوان جعبه ابزاری برای بازاریابی مراوده ای و بهترین وسیله جهت برنامه ریزی بازاریابی عملیاتی می‌دانستند (گوی^[۴۲]، ۲۰۰۵) . در ادامه به بررسی اجزای این آمیخته پرداخته می‌شود .

الف) محصول

درگی (۱۳۸۴) محصول را چیزی می‌داند که به بازار جهت استفاده، به کارگیری یا مصرف و ارضاء یک خواسته و نیاز ارائه می‌شود.

ب) قیمت

روستا و همکاران(۱۳۸۳) قیمت را مبالغی می‌دانند که مشتریان در قبال تحویل گرفتن محصول پرداخت می‌کنند و آن را جزء حساس ترین عناصر آمیخته بازاریابی معرفی کرده‌اند .

ج) مکان

روستا و همکاران(۱۳۸۳) توزیع را رساندن محصول تولید شده به مصرف کنندگان در زمان و مکان مناسب و مورد نظر تعریف می‌کنند

د) ترفیع

گوی(۲۰۰۵) ترفیع فروش را مجموعه برنامه های ارتباطی شرکت در ارتباط با مصرف کنندگان می‌داند که هدف آن رساندن پیام به مخاطبان شرکت است

با وجود آنکه آمیخته بازاریابی P4 مورد پذیرش گسترده ای قرار گرفت دارای محدودیت‌هایی می‌باشد و از نقطه نظرات مختلفی هم مورد انتقاد اندیشمندان واقع شده است در زیر به بررسی برخی از این محدودیت‌ها و انتقادات پرداخته می‌شود.

در ﻣﺠﻤﻮع ﻣﯽ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﻓﻌﺎلیتهای ﻣﺪیریت ﺑﺎزار را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺗﺤﺖ ﭼﻬﺎر ﻋﻨﻮان و ﻋﺎﻣﻞ اﺻﻠﯽ ذﮐﺮ ﺷﺪه( ﻣﺤﺼﻮل، قیمت، ﻣﮑﺎن، ترویج) رده ﺑﻨﺪی ﮐﺮد. کاتلر(۱۳۸۵) بیان کرد که نیاز ﺑﻪ اﻓﺰودن دو ﻋﺎﻣﻞ دیگر ﺑﻪ آمیخته بازاریابی وﺟﻮد دارد و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ سیاست^[۴۳] و ﺑﺎور ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ^[۴۴] ﻋﻨﻮان داد.

ﺑﺮﺧﯽ از ﺻﺎﺣﺒﻨﻈﺮان، آمیخته بازاریابی در ﻫﺮ ﺑﻨﮕﺎه اﻗﺘﺼﺎدی را ﻋﻼوه ﺑﺮ ﭼﻬﺎر ﭘﯽ ﻣﻌﺮوف (ﻣﺤﺼﻮل، قیمت، تبلیغات و پیشبرد ﻓﺮوش، توزیع یا ﻣﮑﺎن ﻋﺮﺿﻪ)، ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻘﻮﻟﻪ ﻫﺎی دیگری ﻫﻤﭽﻮن ﻣﺮدم^[۴۵]، ﻗﺪرﺗﻬﺎی ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺮ ﺑﺎزار^[۴۶]، ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻨﺪی^[۴۷] و رواﺑﻂ ﻋﻤﻮﻣﯽ^[۴۸] ﻣﯽ داﻧﻨﺪ(بلوریان ﺗﻬﺮاﻧﯽ، ۲۰،۱۳۷۶).

۲-۱-۶- الگوی c4 بازاریابی

مدل p4 ‌آمیخته بازاریابی را از دیدگاه تولید کننده محصول یا ارئه دهنده خدمت مورد توجه قرار داده و توجه چندانی به متغیرهای بازاریابی از نقطه نظر خریداران و مصرف کنندگان نداشت. مدل c4 که توسط رابرت لوتربورن در دهه ۱۹۹۰ توسعه داده شد، آمیخته بازاریابی را از دیدگاه خریداران مورد توجه قرار داد.

عناصر آمیخته بازاریابی در مدل c4 شامل ارزش‌های مشتری پسند^[۴۹]، هزینه مصرف کنندگان^[۵۰]، راحتی و آسودگی در خرید^[۵۱] و ارتباط با مشتریان^[۵۲] است.

الف)ارزش‌های مشتری پسند

شرکت‌ها باید محصولات و خدمات مورد نیاز مشتریان را تولید و ارائه کنند، نه محصولات و خدماتی که توان تولید آن را دارند. تولید کنندگان محصولات یا ارئه دهندگان خدمات می‌توانند از طریق راه کارهای زیر میزان ارزش دریافتی مشتریان خود را بالا ببرند:

• • سفارش سازی محصولات یا خدمات: سفارش سازی یعنی شرکت نیاز هر مشتری را تشخیص دهد و متناسب با شرایط خاص هر مشتری محصول یا خدمتی جهت برآوردن تقاضای مشتری عرضه نماید.

• • خدمات سریع: ارائه خدمات در حداقل زمان ممکن به مشتریان و تعهد به رعایت آن، باعث جلوگیری از اتلاف وقت مشتریان می‌شود.

• • خدمات بیشتر و بهتر: خریداران به هنگام خرید کالا با خدمت، خواستار خدمات پس از خرید همانند ضمانت‌ها، تعمیر، تأمین قطعات و … هستند. این امر نیز ارزش‌های کسب شده توسط مشتری را افزایش می‌دهد.

• • آموزش و مشاوره: امروزه شرکت‌ها با ارائه آموزش و مشاوره به مشتریان ‌در مورد انتخاب نوع کالا با خدمت، نحوه استفاده از محصول یا خدمت و آثار یا پیامدهای مثبت و منفی استفاده از یک کالا یا خدمت، ارزش‌های مورد نظر مشتریان خود را افزایش می‌دهند.

• تضمین‌های استثنایی و غیر عادی: برخی شرکت‌ها جهت برنده شدن در رقابت با رقبا، به مشتریان خود تضمین‌های استثنایی ارائه می‌دهند.

ب) هزینه های مشتری

پولی که مشتریان در ازای دریافت کالا یا خدمت می‌پردازند، برای شرکت ارائه کننده درآمد و برای مشتری هزینه است. لذا هر چه قیمت بالاتر باشد برای شرکت امری مطلوب و خوشایند و متقابلا برای مشتری نامطلوب و ناخوشایند است. در الگوی c4، به قیمت کالا یا خدمت از دیدگاه مشتری نگریسته می‌شود و از این رو به آن هزینه گفته می‌شود. ‌بنابرین‏ برنامه بازاریابی شرکت باید بر کاهش هزینه های ریالی و غیر ریالی مشتریان متمرکز باشد. از آن جا که مشتریان جهت به دست آوردن یک کالا یا خدمت، به جز هزینه های ریالی، هزینه های غیر ریالی نظیر زمان، انرژی، هزینه ذهنی، هزینه تغییر عرضه کننده و هزینه های خرابی محصول را نیز می‌پردازند، شرکت‌ها باید در جهت کاهش هزینه های مشتریان تلاش نمایند و از این طریق وفاداری آنان و سودآوری خود را افزایش دهند. شرکت‌ها برای کاهش هزینه های مشتریان خود، می‌توانند سه اقدام زیر را انجام دهند: ۱)پایین آوردن قیمت محصول،۲) پایین آوردن هزینه کل مشتری به رغم بالاتر بودن قیمت نسبت به رقبا از طریق ارائه خدمات اضافی، سریع و ویژه۳) ارائه کمک و مشاوره به مشتریان در جهت کاهش هزینه ها نظیر استفاده صحیح از کالا یا خدمت، نقطه بهینه سفارش(کاتلر و آرامسترانگ، ۱۳۷۹).

ج) راحتی و آسودگی مشتری در خرید

تا پایان سال ۸۵ حدود یک میلیون نفر ( معادل ۷۵ درصد ) از جمعیت یک میلیون و سیصد و پنجاه هزار نفری استان از گاز طبیعی بهره مند خواهند گردید . شرکت گاز استان مرکزی دارای ۳۱ ناحیه گازرسانی می‌باشد که هرکدام از نواحی در شهر های استان مشغول خدمت رسانی به مردم شریف استان هستند .

هیئت مدیره شرکت گاز استان مرکزی از هفت عضو تشکیل شده ، که شامل رئیس هیئت مدیره ، نائب رئیس هیئت مدیره ( مدیرعامل) ، ۳ عضو اصلی و ۲ عضو علی البدل می‌باشد .

فصل سوّم

روش پژوهش

۳-۱- مقدمه

هرگز نمی‌توان ادعا نمود و مطمئن بود که شناخت‌های به دست آمده حقیقت دارند زیرا زمینه شناخت مورد پژوهش نامحدود و آگاهی و روش های ما برای کشف حقیقت محدود هستند.حال اگر فرض بر این باشد که هدف فعالیت‌های پژوهشی حقیقت جویی است و پژوهشگران با صداقت به دنبال این هدف می‌باشند آنچه را که ایشان انجام می‌دهندو می‌یابند، می‌توان کوششی برای نزدیکی به حقیقت دانست (رفیع پور، ۱۳۸۱).دستیابی به هدف‌های تحقیق میسر نخواهد بود، مگر زمانی که جستجوی شناخت یا روش شناسی درست صورت پذیرد.«دکارت در این رابطه روش راهی می‌داند که به منظور دستیابی به حقیقت در علوم باید پیمود»(خاکی، ۱۳۸۲).اساس واقعی پژوهش علمی، تبیین رابطه میان متغیرها ست. در روش توصیفی مجموعه روش‌هایی که هدف از آن توصیف کردن شرایط یا پدیده‌های مورد بررسی است مورد استفاده قرار می‌گیرد. اجرای تحقیق توصیفی برای شناخت بیشتر شرایط موجود یا یاری دادن به فرایند تصمیم گیری می‌باشد(سرمد، ۱۳۸۰).در این فصل به تشریح روش شناسی تحقیق، جامعه آماری تحقیق، حجم نمونه آماری و روش نمونه گیری، ابزار گردآوری داده ها، روایی و پایایی ابزار تحقیق و روش تجزیه تحلیل داده ها پرداخته می‌شود.

۳-۲-روش تحقیق

پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه گردآوری اطلاعات تحقیق، توصیفی-پیمایشی می‌باشد.

* تحقیق کاربردی: هدف تحقیقات کاربردی توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است، بعبارت دیگر تحقیقات کاربردی به سمت کاربرد علمی دانش هدایت می‌شود (بازرگان و همکاران، ۱۳۸۰، ۸۱).

* تحقیق توصیفی: این تحقیق از نوع توصیفی است، زیرا که هدف محقق از انجام این نوع پژوهش توصیف عینی، واقعی و منظم خصوصیات یک موقعیت یا یک موضوع است. به عبارت دیگر پژوهشگر در این­گونه تحقیقات سعی می‌کند تا آنچه که هست را بدون هیچگونه دخالت یا استنتاج ذهنی گزارش دهد و نتایج عینی از موقعیت بگیرد(جواهری،۱۳۸۶، ۴۲).

1. 1. Ruiz & Fernandez ↑

1. 1. Gerami&Alizade, ↑

1. 1. Ghourchiyan ↑

1. 1. Peter M. senge ↑

1. 1. Strategy ↑

1. 1. People ↑

1. 1. Partnerships & Resources ↑

1. 1. Processes ,Products & Services ↑

1. 1. People Results ↑

1. 1. Customer Results ↑

1. 1. Society Results ↑

1. 1. Key Results ↑

1. 1. Excellence ↑

1. 1. Michaelet al ↑

1. 1. Ruizet al ↑

1. 1. Eskildsen‌& Kangi ↑

1. 1. Steed ↑

1. 1. Moullin ↑

1. 1. Johanneset al ↑

1. 1. Osseo& Longbottom ↑

1. 1. Gerami, &. Alizadeh ↑

1. 1. Rezayatmand & Ghasemi ↑

1. 1. Dervitsiotis ↑

1. 1. Allur ↑

1. 1. AlfaroEt al ↑

1. 1. García-Bernal, J., & Ramirez ↑

1. 1. Kristensenet al ↑

1. 1. Baldrige ↑

1. 1. Skildseet al ↑

1. 1. McAdam,. & Bannister ↑

1. 1. Davies, ↑

1. 1. SteedEt al ↑

1. 1. CampatelliEt al ↑

1. 1. HidesEt al ↑

1. 1. Antony & Bhattacharyya ↑

1. 1. Fetman ↑

1. 1. Dahlgaard ↑

1. 1. premila ↑

1. 1. Klefsioet al ↑

1. 1. Podobnik & Dolinsek ↑

1. 1. Balanced Score Card (BSC) ↑

1. 1. Venkatraman ↑

1. 1. Jacobs, Suckling ↑

1. 1. Marvroidiset al ↑

1. 1. Tari‌ ↑

1. 1. George et al ↑

بعد رفتاری

در بعد رفتاری، رفتار کارکنان مدنظر است. رفتاری که معنویت را در سازمان ارتقا دهد. این بعد شامل نظم، کار بامعنا، احساس همبستگی و همسویی ارزش‌ها می‌باشد که در زیر به صورت خلاصه توضیح داده‌شده است.

الف- نظم: نظم، نیاز ضروری هر سازمان است. سازمان مبتنی بر نظم، مستحکم و بادوام است؛ چراکه بنای خود را بر نظم و تشکیلات به عنوان یکی از اصول مقدس زندگی بشری نهاده است(مجموعه آثار، جلد،۲۴،ص۵۰۵). امام علی (ع) درباره اهمیت نظم می‌فرماید: شمارا به تقوای الهی و نظم در کارهایتان سفارش می‌کنم(نهج‌البلاغه، نامه۴۷). در عهدنامه مالک اشتر است که امام می‌فرماید:

“کار هرروز را در همان روز انجام ده، زیرا هرروزی کاری مخصوص به خود دارد“(نهج‌البلاغه، نامه۵۳).

فعالیت‌های روزآمد در هر سازمان، توسعه منابع انسانی و رشد سازمان را در پی دارد. سازمان به‌‌دور از یکنواختی و سکون، در بعد نیروی انسانی، مدیریت و ساختار دستخوش تحول است، چراکه متناسب با تغییرات محیطی، تغییر نموده و روزآمد شده است و پاسخگوی نیازهای کارکنان خود می‌باشد.

حداکثر (کارایی) دلیل نظم این است که انسان را به افق ماوراء طبیعت نزدیک می‌کند(نهج‌البلاغه، جلد هشتم: ۴۶۷). نظمی که از آن سخن رفت نظمی خودانگیخته و درونی است، که حکایت از تناسب حالات مختلف انسان بر یکدیگر داشته در قالب نظم ظاهری بروز می‌کند.

انسان معنوی بایستی سمبل نظم باشد. به‌موقع در محیط کار حاضر شود و از این نظر زبان زد باشد، کار را به نحو احسن و متعهدانه و به هنگام انجام دهد، الگوی آراستگی ظاهری باشد( چنان که امام علی(ع) فرموده‌اند: “هرکدام از شما باید خود را برای برادر مسلمانش آن‌چنان بیاراید که برای بیگانه می‌آراید و دوست دارد او را به بهترین شکل ببینند“،حتی در گفتار هم به‌جا و ‌به اندازه و سنجیده صحبت کند. ره‌آورد چنین انسانی الگوی معنویت برای دیگران است و وجود چنین الگوهایی در سازمان، قطعا در پیشرفت و دستیابی سازمان به اهداف نیز مؤثر خواهد بود(الکافی، جلد سوم: ۴۳۹).

ب- کار بامعنا(در سطح فردی): یک حس عمیق معنا و مقصود در کار است. این بعد معنویت در محیط کار مشخص می‌کند که چگونه کارکنان در کار روزمره‌شان در سطح فردی تعامل دارند. هر فردی انگیزش درونی، تمایل و علایقی برای مبادرت به انجام فعالیت‌هایی دارد که معنای بیشتری به زندگی خود و دیگران می‌بخشد. معنا بخشیدن و هدفمند کردن در این سطح، صرفا چالشی بودن و توجه به هدف پیش‌بینی شده نمی‌باشد، بلکه همچنین نگرش یک فرد نسبت به کارش، جستجو برای یافتن معنا و هدف عمیق در کار، دستیابی به رؤیاها و آمال زندگی فرد، ابراز و ارضاء نیازهای درونی زندگی فرد و همکاری با دیگران نیز می‌باشد. در این میان، کار فرد بیش از یک هدف موردنظر است زیرا صیقل دهنده، چالشی و در جهت تکامل، بالندگی و تحقق واقعیت‌های فردی می‌باشد.

ج- احساس همبستگی(در سطح گروهی): بعد دیگر معنویت در محیط کار، احساس نوعی پیوند و احساس همبستگی عمیق با دیگران است. این بعد از معنویت در محیط کار در سطح گروهی از رفتار انسانی رخ می‌دهد و بر تعاملات بین کارکنان و همکاران دلالت دارد. همبستگی در محیط کار، مبتنی بر این باور است که افراد، یکدیگر را در پیوند باهم می‌دانند و این‌که بین خود درونی هر فرد با خود درونی دیگران رابطه وجود دارد. این سطح از معنویت در محیط کار شامل ارتباطات ذهنی، احساسی و معنوی بین کارکنان در گروه ­های کاری می‌باشد.

د- همسوئی ارزش‌ها(در سطح سازمانی): بعد دیگر معنویت در محیط کار، تجربه یک حس قوی از همسوئی بین ارزش‌های فردی کارکنان با رسالت، مأموریت و ارزش‌های سازمان است. ‌به این معنا که افراد باور دارند مدیران و کارکنان در سازمان دارای ارزش‌های مرتبط و یک نوع وجدان کاری قوی هستند و سازمان نسبت به رفاه کارکنان و همبستگی آنان توجه دارد. کارکنان مایل‌اند در سازمانی کار کنند که هدف سازمان، صرفا کسب سود نباشد، بلکه در جستجوی داشتن مفهوم و معنای متعالی‌تر از اصول اخلاقی، راستی، درستی و خوب بودن نیز باشد و سهم بیشتری نسبت به همنوع خود در تامین آسایش کارکنان و مشتریان و جامعه داشته باشد(سلاجقه و فرح‌بخش،۱۳۸۹: هیتون و همکاران،۲۰۰۴).

بخش پنجم: پیشینه تحقیق

در این بخش اهم فعالیت‌های انجام‌شده‌ مرتبط با متغیرهای تحقیق در داخل و خارج کشور جهت آشنایی با روند کار تحقیق ارائه می‌شود.

تحقیق‌های داخلی

کهریزی(۱۳۸۴) تحقیقی تحت عنوان تحلیل برخی از عوامل مؤثر بر اسلامی کردن دانشگاه‌ها از دیدگاه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه انجام داد. جامعه و نمونه این پژوهش، تعداد ۲۳۲نفر از دانشجویان بودند که به روش سرشماری انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده گردید. به منظور تجزیه‌و تحلیل اطلاعات از جداول یک‌بعدی استفاده شد. نتایج نشان داد بیشترین تاثیر را متاهل بودن، گروه معارف اسلامی، حجاب اسلامی، درصد عالی و کمترین تاثیر را تفکیک کلاس‌ها بر اساس جنسیت، گزینش اخلاقی دانشجویان قبل از ورود به دانشگاه، تشکیل کلاس‌های عقیدتی-مذهبی، استفاده از روحانیون جهت تدریس در دانشگاه ، درصد ضعیف داشته است. در معدل‌گیری‌ای که از متغیرها به عمل آمد: متغیرهای تاهل و سلامت فکری دانشجویان، پوشش با مانتو و مقنعه، دادن وام ازدواج، گروه معارف، بالاترین امتیاز و امکانات رفاهی خوابگاه و تفکیک کلاس‌ها بر اساس جنسیت پایین‌ترین امتیاز را کسب کردند.

گل پرور(۱۳۸۸) تحقیقی تحت عنوان رابطه ارزش‌های اسلامی با استرس شغلی، فرسودگی هیجانی و رفتارهای انحرافی سازمانی در کارکنان شرکت سهامی ذوب‌آهن انجام داد. جامعه آماری پژوهش، شرکت سهامی ذوب‌آهن در پاییز ۱۳۸۸ بود. از این جامعه آماری ۳۸۵ نفر به شیوه نمونه‌گیری طبقه‌ای انتخاب شدند. به منظور گردآوری اطلاعات از پرسشنامه‌های ارزش‌های اسلامی ، پرسشنامه استرس شغلی از کاهن و همکاران، پرسشنامه رفتارهای انحرافی از بنت و رابینسون استفاده گردید. برای تجزیه‌و تحلیل اطلاعات از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گام‌به‌گام استفاده شد. شواهد حاصل از رگرسیون گام‌به‌گام نشان داد که برای استرس شغلی، ارزش‌های معطوف به کیفیت و مشتریان، برای رفتارهای انحرافی سازمانی، ارزش‌های معطوف به کیفیت و مشتریان و ارزش‌های معطوف به روابط انسانی و مشارکت و برای فرسودگی هیجانی، ارزش‌های رشدی انسانی و اخلاقی و ارزش‌های حمایتی-اقتصادی دارای توان پیش‌بین معنادار هستند.

الف) روش تحقیق بر حسب هدف:

تحقیقات علمی را بر اساس هدف تحقیق به سه دسته تقسیم می‌کنند:

تحقیقات کاربردی، بنیادی، تحقیق و توسعه

هدف تحقیقات کاربردی توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است. به عبارت دیگر تحقیقات کاربردی به سمت کاربرد علمی دانش هدایت می‌شود. ویژگی­های تحقیقات کاربردی به شرح زیر است:

• • آزمودن کارایی نظریه­ های علمی در یک حوزه خاص؛

• • تعیین روابط تجربی در یک محدوده خاص؛

• • افزودن به دانش کاربردی در یک زمینه خاص؛

• • پیشبرد تحقیق و روش شناسی در یک زمینه خاص؛

• ارائه مجموعه دانش کاربردی تأیید شده در یک زمینه خاص (سرمد و همکاران، ۱۳۹۰، ص. ۸۱).

با توجه به دسته بندی فوق، تحقیق حاضر از منظر هدف، کاربردی محسوب می شود. تحقیق کاربردی کاوشی است که به منظور کسب دانش علمی و فنی جدید با کاربرد عملی مشخص انجام می شود. وقتی تحقیقی به قصد کاربرد نتایج یافته­هایش برای حل مسأله خاص یک سازمان انجام می­ شود، چنین تحقیقی کاربردی ‌می‌باشد (دانایی­فرد و همکاران، ۱۳۸۹، ص. ۳۲).

ب) روش تحقیق بر حسب نحوه گردآوری داده ­ها:

تحقیق حاضر از نظر گردآوری داده ­ها و روش تجزیه و تحلیل، یک تحقیق توصیفی ‌می‌باشد که سعی پژوهشگر بر این است تا با توصیف شرایط موجود، یک مسئله و پرسش واقعی که در عمل وجود دارد را طی یک فرایند تحقیق پاسخ دهد.

تحقیقات توصیفی که بیشتر تحقیقات علوم رفتاری از آن نوع است، شامل مجموعه روش­هایی هستند که هدف آن ها توصیف شرایط یا پدیده ­های مورد بررسی است (سرمد و همکاران، ۱۳۹۰، ص. ۸۱ و۸۲). در تحقیقات ­توصیفی، آنچه هست یا وضعیت موجود پدیده ­ها مورد بررسی قرار ‌می‌گیرد و محقق به توصیف دقیق فعالیت­ها، اشیاء، فرآیندها و اشخاص بدون هیچ­گونه دخالت یا استنتاج­ذهنی می ­پردازد (حسن­زاده، ۱۳۸۷، ص. ۱۴۲). علاوه بر این، تحقیقات توصیفی انواع مختلفی دارند که یکی از آن ها تحقیقات پیمایشی است. مطالعه حاضر بر مبنای نحوه گردآوری داده ­ها از نوع تحقیقات توصیفی – پیمایشی می‌باشد.

در ضمن تحقیق حاضر بر مبنای نوع داده های گردآوری شده از نوع طرحهای کمی می‌باشد . هنگامی که پژوهشگر می‌خواهد جنبه‌های مشاهده پذیر یک پدیده را که قابل اندازه گیری است مورد بررسی قرار دهد می‌تواند از روش های تحقیق کمی بهره بگیرد (بازرگان،۱۳۹۱) .

۳-۲-۱ . فرایند اجرایی تحقیق

جدول ۳-۱ فرایند اجرایی تحقیق را نشان می‌دهد که در آن تمامی مراحل و فعالیت های پژوهش تا پایان طرح آمده است :

جدول ۳-۱) فرایند اجرایی تحقیق

عناوین هر مرحله
زمان انجام مراحل (ماه)
۱
۲
۳
۴
۵
۶

جمع‌ آوری منابع مرتبط

مرور متون و بررسی پیشینه

جمع بندی معیارهای اساسی و مهم

ارائه ی چهارچوب نظری پژوهش

تدوین نهایی یافته های نظری

تدوین پرسشنامه و تأیید آن

گرد آوری داده ها از طریق پرسشنامه

تحلیل و تفسیر داده ها

جمع بندی و ارائه ی پیشنهادات

۳-۳٫ جامعه ی آماری

جامعه عبارت است از مجموعه ای از افراد یا واحدها که دارای حداقل یک صفت مشترک باشند و پژوهشگر مایل است که درباره صفت یا صفت های متغیر واحدهای آن به مطالعه بپردازد(سرمد و همکاران ، ۱۳۹۰، ص ۱۷۷). اهمیت انتخاب درست جامعه از آنجایی است که پژوهشگر مایل است یافته های خود را که ‌در مورد شرکت کنندگان خاصی به دست می‌آید ، به مجموعه ی بزرگتری که شرکت کنندگان از آن انتخاب شده اند (جامعه) تعمیم دهد (هومن ، ۱۳۹۰ ، ص ۲۶۶) . با توجه به مطالبی که عنوان گردید ، در این تحقیق، جامعه آماری عبارت است از کلیه مدیران و پرسنل مطلع در حوزه موضوع تحقیق و همچنین درگیر در فرایندهای اصلی سازمانی در شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی استان قم می‌باشد.این تعداد ۱۴۰ نفر می‌باشند

۳-۴ . حجم نمونه آماری

از آنجا که حجم یا اندازۀ اکثر جامعه­های تحقیقی بسیار بزرگ است و اندازه ­گیری ویژگی مورد پژوهش برای تک تک افراد یا عناصر جامعه میسر نیست، نمونه ­ای از جامعه­ مورد نظر انتخاب می­ شود و بر اساس یافته ­های حاصل از نمونه، این نتایج به کل جامعه تعمیم داده می­ شود. ‌بنابرین‏ نمونه عبارت است از زیر جامعه­ای که از کل جامعه انتخاب می­ شود و معرف آن است (دلاور، ۱۳۹۰، ص. ۴). با توجه به مطالبی که عنوان گردید ، در این تحقیق، جامعه آماری عبارت است از کلیه مدیران و پرسنل مطلع در حوزه موضوع تحقیق و همچنین درگیر در فرایندهای اصلی سازمانی در شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی استان قم می‌باشد.این تعداد ۱۰۳ نفر می‌باشند

۳-۵ . روش نمونه گیری

مزایای نمونه گیری و مطالعه بر روی نمونه انتخاب به جای جامعه آماری را می توان به شرح زیر عنوان کرد :

۱-دقت بیشتر : با انتخاب نمونه محدودتر نسبت به جامعه ی آماری ، محقق امکان اعمال دقت بیشتر در مطالعه را پیدا می‌کند .

۲- صرفه جویی در وقت : دامنه محدود نمونه ، زمان کمتری را نسبت به وقت مورد نیاز برای مطالعه تمام جامعه آماری خواهد داشت.

۳-کاهش هزینه : بدون تردید ایجاد محدودیت هزینه ، دامنه مطالعه پژوهش را می کاهد .

تعداد نمونه مورد نظر با توجه به تعداد جامعه آماری پژوهش ، از طریق فرمول کوکران تعداد ۱۰۳ نفر می‌باشد که به شیوه نمونه گیری تصادفی ساده تعیین خواهد شد.

۱۰۲٫۸۰۲۹۶۶۵۸۷۶۶

در اینجا مثل بالا، انحراف معیار برابر ۶۶۷/۰ و مقدار احتمال نرمال استاندارد با توجه به جدول برابر با ۹۶/۱ و دقت مورد انتظار محقق نیز برابر با ۱/۰ و حجم کل جامعه مربوط به کارکنان سازمان ۱۴۰ نفر ‌می‌باشد.

۳-۶ . روش گردآوری داده ها

برای جمع‌ آوری اطلاعات از روش­های زیر استفاده گردید:

مطالعات کتابخانه‌ای: جهت گردآوری اطلاعات در زمینه مبانی نظری و ادبیات تحقیق موضوع، از منابع کتابخانه‌ای، مقالات، کتاب­های مورد نیاز و نیز از شبکه جهانی اطلاعات استفاده شده است.

تحقیقات می‌دانی: به منظور جمع‌ آوری داده ها و اطلاعات برای تجزیه و تحلیل از پرسشنامه استفاده شد. پرسشنامه یکی از ابزار­های رایج تحقیق و روش مستقیم برای کسب داده ­های تحقیق است. پرسشنامه مجموعه ای از ‌سوال‌هاست که پاسخ دهنده با ملاحظه آن ها پاسخ لازم را ارائه می­دهد که این پاسخ­ها داده ­های مورد نیاز پژوهشگر را تشکیل می­دهد. از طریق سوالات پرسشنامه ‌می‌توان دانش، علاقه، نگرش فکری فرد را مورد بررسی قرار داد (سرمد و همکاران،۱۳۹۰، ص. ۱۴۱).

سطح غیرعادی هزینه های تولید (Prod) :

ما به منظور تخمین سطح عادی هزینه های تولید، به عنوان مجموع هزینه ی کالاهای فروخته شده (COGS) و تغییر در موجودی در طی سال تعریف شده است، به شرح زیر به برآورد COGS به عنوان تابع خطی فروش های همزمان می پردازیم:

ما از مدل زیرکه برای رشد موجودی بیان شده به عنوان یک تابع خطی همزمان و تغییر تأخیر یافته در میزان فروش برای برآورد هزینه ی موجودی استفاده می‌کنیم:

ما با بهره گرفتن از مجموع دو معادله ی بالا ،به برآورد سطح عادی هزینه های تولید می پردازیم:

که:

مساوی است با به علاوه ی است که به عنوان هزینه ی تولید عادی (مورد انتظار ) برای شرکت i در سال t در نظر می گیریم .

= دارایی های کلی شرکت i در سال ۱-t.

= درآمدهای حاصل از فروش برای شرکت i، در سال t.

= تغییر در میزان فروش برای شرکت i ، در سال t.

=تغییر در میزان فروش برای شرکت i، در سال t-1.

سطوح غیر عادی هزینه ی اختیاری (Disex):

کاهش هزینه های اختیاری که شامل تبلیغات (Adv)؛ هزینه های تحقیق و توسعه (D&R) ؛هزینه های فروش، هزینه های کلی و هزینه های اداره (A& SG) می‌باشد

در نهایت برای آزمون فرضیه اصلی از رگرسیون زیر استفاده می‌کنیم:

CBEM_i,t =α_۰+β_۱AFS_i,t+β_۳CFO_i,t+β_۴Gwth_i,t+β_۵COYSize_i,t+β_۶LEV_i,t

CBEM: مدیریت سود مبتنی بر نقدینگی

AF: اندازه حسابرسی شرکت

CFO: جریان نقدی ناشی از فعالیت های عملیاتی

Gwth: نرخ رشد شرکت

Coysize: اندازه شرکت

LEV: اهرم

۱-۹-روش گردآوری داده ها و اطلاعات

برای تدوین بخش نظری و معرفی مدل های مورد استفاده در این پژوهش، از اطلاعات مندرج در اسناد و مدارک موجود شامل کتاب‌ها، مقاله ها، پایان نامه های مرتبط با موضوع استفاده شده است. برای انجام پژوهش نیز با توجه به متغیرهای موردنظر از نرم افزار ره آورد نوین استفاده شده است.

۱-۱۰-ساختار تحقیق

این تحقیق از ۵ فصل تشکیل شده است:

فصل اول شامل کلیات و بیان مسأله، اهمیت موضوع، مختصری سابقه تحقیقات و مطالعات انجام گرفته، فرضیات تحقیق، اهداف، جامعه و روش انجام تحقیق به صورت خلاصه پرداخته شده است.

فصل دوم ادبیات و مبانی نظری در زمینه موضوع تحقیق آورده شده است و ضمن اشاره به مباحث تئوریک مطرح شده در این زمینه، تحقیقات داخلی و خارجی انجام شده که به موضوع تحقیق مربوط می‌شوند نوشته شده است.

فصل سوم در این تحقیق، توضیح تفضیلی درباره نحوه ی آماری فرضیات، روش تحقیق و مدل های مورد استفاده در آزمون فرضیات را ارائه می‌کند و اهم روش های گردآوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل محاسبات انجام شده را نشان می‌دهد.

فصل چهارم داده ها و اطلاعات با بهره گرفتن از روش ها و مدل ها مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند.

فصل پنجم به ارائه نتایج، خلاصه و پیشنهادهای منتج از تحقیق برای تحقیقات آتی می پردازد.

۱-۱۱-خلاصه فصل

در این فصل به تشریح طرح پژوهش پرداخته شده و پس از اشاره مختصری به مفهوم، اهمیت و ضرورت، اهداف، سوال اساسی و فرضیه‌ها، روش پژوهش در چند قسمت فرعی شامل نوع پژوهش، متغیرها، جامعه آماری، روش گردآوری داده ها، مدل ها و روش های تجزیه و تحلیل داده ها مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین محدودیت های اصلی پژوهش در این فصل بیان شده است.

فصل دوم

ادبیات نظری و پیشینه تحقیق

۲-۱- مقدمه

با رشد امورتجاری و بازرگانی در دنیای امروز و تخصصی شدن اداره شرکت­ها، مدیریت از مالکیت جدا شده و اداره شرکت‌ها، چه به صورت تجارت داخلی و چه به صورت تجارت بین ­المللی به مدیران حرفه­ای وآگاه به مسائل پیچیده اقتصادی و مالی سپرده شد. مالکان، ثروت خود را در اختیار مدیران قرار دادند و به منظور تصمیم ­گیری در مواردی همچون حفظ یا فروش سرمایه ­گذاری­ها و ارزیابی وظیفه مباشرت مدیران به­منظور انتخاب مجدد یا جایگزینی آنان، خواهان حسابدهی مدیریت از طریق ارائه اطلاعات و پاسخگوئی در قبال عملکرد خود می­باشند. در این مسیر، اطلاعات حسابداری بخش عظیمی از نیازهای اطلاعاتی تصمیم­گیرندگان را تأمین می­سازد. در واقع حسابداری، سامانه اطلاعاتی واحدهای تجاری است که به تهیه و ارائه اطلاعات مالی می ­پردازد. بیشتر اطلاعات حسابداری در صورت­های مالی اساسی منعکس می­ شود و اکثر قریب به اتفاق نیاز اطلاعاتی تصمیم­گیرندگان از جمله صاحبان سرمایه، سرمایه ­گذاران بالقوه، اعتباردهندگان، تحلیل­گران مالی و سایر استفاده­کنندگان با استفاده ازصورتهای مالی تحقق می­پذیرد. یکی از صورت­های مالی اساسی که بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد، گزارش سود و زیان ‌می‌باشد. این گزارش منعکس­کننده عملکرد واحد تجاری در یک دوره مالی است. مدیران واحدهای تجاری به دلایل مختلف می­کوشند تا از طریق کاربرد روش های گوناگون حسابداری، سود دوره مالی را در راستای تأمین سیاست‌ها و اهداف خود، تغییردهند(بهارمقدم و همکاران،۱۳۸۸).

۲-۲- سود و جریان­های نقدی